Chuyện gọi học sinh là “con”: Cần nhìn vào sắc thái để nói đúng – sai!

(Tôi viết bài này vì 2 lý do: Một là đề tài có liên quan tới yếu tố sắc thái khi làm nội dung (sắc thái Content), phù hợp với Blog Viết chuyên nghiệp; Hai là tôi được tòa soạn đặt hàng để biên bài về vấn đề này trên góc độ người bình luận xã hội).

Giáo viên gọi học sinh là “con” thì nên hay không, là đúng hay sai? Một câu chuyện tưởng nhỏ nhưng lại hóa to không ngờ, trở thành đề tài tranh luận sôi nổi.

“Hôm nay, con đã làm bài tập chưa?”.

“Các con nhớ mang đầy đủ sách cho buổi học ngày mai nhé!”.

Nghe những lời đó, nhưng nếu thay “con” bằng “em”, thì chúng ta sẽ thấy thế nào? Rất đơn giản, về mặt sắc thái, rõ ràng khi giáo viên gọi học sinh là “con”, thay vì “em”, thì cả hai phía (giáo viên – học sinh/phụ huynh) đều cảm thấy gần gũi, thân thiện, dễ hợp tác và có tinh thần xây dựng cao hơn.

Điều đó càng trở nên hợp lý, khi cách xưng hô “thầy/cô – con” ấy chủ yếu được dùng ở cấp học mầm non – tiểu học, môi trường giáo dục đầu đời của học sinh, vốn cần nhiều hơn sự yêu thương, đồng cảm và chia sẻ.

Bởi vậy, tôi thấy kỳ lạ khi vẫn có những ý kiến phản đối, cho rằng “không được gọi học sinh là con”, vì sợ… “cướp công sinh thành của người khác”. Thậm chí, còn có đề xuất “cấm giáo viên gọi học sinh là con” – một lệnh cấm, giả sử có thật, thực sự… bi hài!

Là bởi không phải ai cũng tùy tiện gọi một đứa trẻ là “con”! Người gọi như vậy trong vấn đề mà chúng ta đang nói là thầy giáo, cô giáo ở những cấp học đầu đời của trẻ – những người mà chính chúng ta luôn kêu gọi họ “yêu thương học sinh như con mình”.

Chắc chắn họ không “cướp công sinh thành của người khác” chỉ qua cách xưng hô đó!

Còn chuyện cấm, thì càng khôi hài hơn, bởi đó là một tư duy độc đoán và áp đặt, nhắm thẳng tới câu chuyện sắc thái, tình cảm mà hoàn toàn chẳng có cơ sở nghiên cứu, xem xét kỹ lưỡng rằng, nếu “cấm” thì tốt hơn “không cấm” như thế nào?

Tải eBook chia sẻ chuyên môn về kỹ năng viết lách, Content Marketing, PR, sắc thái Content của Tác giả Trung Hiếu – Vietchuyennghiep.vn

*****

Vậy nhưng, dù hoàn toàn ủng hộ việc xưng hô “thầy/cô – con” trong môi trường giáo dục mầm non, tiểu học, thì tôi lại tin rằng, đó là sự phù hợp trong việc giao tiếp, còn ở những nội dung “văn viết”, thì lại cần viết cho đúng sắc thái!

Nghĩa là ở các văn bản hiển thị trên băng rôn, trong các tài liệu… chính thức, thì không nên áp dụng lối xưng hô “văn nói” kể trên, mà cần viết đúng: Học sinh là “học sinh”!

Sự phân biệt rõ sắc thái “văn viết” – “văn nói” là cần thiết, đúng hoàn cảnh.

Do đó, một số nội dung văn viết ghi rằng, “các con học sinh” thì rõ ràng là không phù hợp! Thậm chí, xét về từ ngữ, thì “con học sinh” là một kiểu biến tướng “nửa này, nửa nọ”, hoàn toàn không đúng về ngữ pháp.

*****

Những ngày qua, rất tình cờ, tôi đã đọc nhiều ý kiến tranh luận về vấn đề trên, ở mạng xã hội Facebook, cũng như qua các nguồn tin khác nhau.

Có một điều khiến tôi thực sự bất ngờ, là một bộ phận người tham gia tranh luận đã sử dụng những ngôn từ vô cùng gay gắt, thậm chí là phản cảm, cay nghiệt, để bảo vệ cho quan điểm của họ.

Rõ ràng, đó cũng là một vấn đề… bên lề, để chúng ta nhìn lại văn hóa tranh luận, trong hoàn cảnh các kênh truyền thông phát triển, ai cũng có thể biểu đạt quan điểm của mình một cách tự do.

Nếu tranh luận mà không dựa trên sự tôn trọng tối thiểu dành cho các bên trái chiều, thì ý nghĩa, giá trị và vai trò của cuộc tranh luận sẽ chẳng còn nữa. Điều này càng cần suy nghĩ hơn, khi đề tài tranh luận nằm trong lĩnh vực giáo dục.

Học xong Kỹ năng Viết chuyên nghiệp Content Marketing, PR của giảng viên Trung Hiếu, học viên nói gì?

Ngoài ra, cá nhân tôi còn tự vấn một điều, mà nếu độc giả nào đang đọc bài viết này, thì thử suy nghĩ giúp: Câu chuyện nên hay không gọi học sinh là “con”, thì người lớn chúng ta đã liên tục đưa ra ý kiến của mình trong những ngày qua.

Vậy nhưng… đã có tờ báo nào ghi nhận cảm nghĩ của chính “người trong cuộc” – là các học sinh – hay chưa? Để từ đó thấy rằng, các em muốn được nghe cách xưng hô nào khi đến trường, đến lớp?

Khi trả lời được câu hỏi này, thì tôi tin rằng, chúng ta đã có một nguồn ý kiến rất quan trọng, để thấy được việc gọi học sinh là “con” thì đúng hay sai!

Tác giả: Trung Hiếu – Vietchuyennghiep.vn

* Bài đã được đăng trên Báo điện tử VTC News.